داروخانه ای در زیر پاهای ما!!!

با مقاومت بدن در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها جست‌وجو برای یافتن دارو‌های جایگزین بیش از گذشته اضطراری شده است. آنچنان که "زوکورمیر" پی برده است، احتمال دارد پاسخ به چرایی مقاومت آنتی‌بیوتیکی بدن در خاک نهفته باشد. 
میکروب چیست؟
میکروب‌ها موجودات زنده بسیار ریزی هستند که با چشم دیده نمی‌شوند. در تنوع‌های غیرقابل شمارشی وجود دارند و در هر جایی از سطوح بالای جو تا کف اقیانوس‌ها پیدا می‌شوند. انواع میکروب‌ها عبارتند از:
باکتری
این موجود اغلب در زندگی واقع بر زمین حکومت می‌کند. باکتری در هر کجای این سیاره پیدا می‌شود از کف اقیانوس و درون هر موجود زنده‌ای حتی در یک سلول انسانی نیز ده باکتری وجود دارد. احشا انسان به تنهایی دارای یک کیلوگرم باکتری است. به ازای هر انسانی 50 تن باکتری در زمین وجود دارد.
باکتری دریایی (آرکائی) 
آرکائی در سال 1977 به عنوان یکی از باکتری‌هاي خاص در زمین دسته‌بندی شد. قبلا چنین تصور می‌شد که این میکروب‌های به ظاهر ساده و قدیمی فقط در محیط‌هایی مانند چشمه‌‌های گرم آتشفشانی و یخ رود‌ها وجود دارد. ولی امروزه می‌دانیم که در هر جایی از جمله در ناف انسان یافت می‌شوند.

 آغازیان (پروتیستا) 
با پیچیدگی بیشتری نسبت به باکتری در گروه "ایوکار یوتس‌ها" دسته‌بندی می‌شوند، این گروه شامل گیاهان، حیوانات و قارچ‌ها است. بنابراین، این موجود تک‌سلولی از بسیاری جهات از جمله ظرفیت تولید بیماری‌ها شبیه باکتری است.

قارچ‌ها
قارچ‌ها از موجودات شبکه‌ای و گسترده که در ریشه درختان دیده می‌شوند تا میکروب‌های تک‌سلولی و ريز موجود در مخمر‌ها و کپک‌ها وجود دارند.
قارچ به رشد گیاهان کمک و در خمیر نان آنتی‌بیوتیک‌هایی تولید می‌کند که باعث مسمویت ما می‌شود.
حدود یک قرن است که آنتی‌بیوتیک‌ها انسان را از بیماری‌هایی که زمانی در بین مردم مرگ و مير راه می‌انداختند، نجات داده است. در دهه 1850 از هر 10 کودک متولد شده در بریتانیا چهار کودک براثر نوعی بیماری نظیر وبا، سیاه سرفه و سینه‌پهلو -که امروزه قابل درمان است و فقط آثاری از گذشته آن را می‌دانیم- از بین می‌رفتند.
آنچه اکنون پیش آمده این است که باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک در بدن بیماران روبه افزایش است و این دشمنان قدیمی که فکر می‌کردیم آنها را شکست داده‌ایم، قوی‌تر از گذشته ظاهر می‌شوند. دارو‌هایی که زمانی این باکتری‌های کشنده را از بین می‌بردند، اکنون بی‌ارزش شده‌اند. علاوه بر این آنتی‌بیوتیک‌هایی که اکنون برای درمان‌ بيماري‌ها موثرند، در آینده بی‌فایده خواهند بود. بیمار‌ی‌هایی مانند سینه پهلو، سل و سایر امراض کشنده در سیستم ایمنی ضعیف بدن تقویت می‌شوند.
خوشبختانه میکروبیولوژیست‌ها در جست‌وجوی یافتن راه‌حل‌های جدید برای مبارزه با عفونت هستند و قوی‌ترین داروی درمان بیماری‌های عفونی ممکن است در جایی باشد که کمتر از هرجای دیگر انتظار یافتن آن را دارید. این دارو‌ درست زیر پای شما قرار دارد. 
محققان دانشگاه راکفلر نیویورک به دنبال یافتن ژن‌های کشف نشده‌ای در باکتری خاک هستند. مشکل مقاومت آنتی‌بیوتیکی آنقدر ناجور است که سازمان جهانی سلامت هشدار داده است که انسان با دنیای پس از آنتی‌بیوتیک مواجه است. دنیایی که اطمینان از سلامت در برابر عفونت باکتری‌یایی موضوعی مربوط به گذشته است.
در ماه آوریل سال 2014 اعلام شد که این تهدید جدی، یک پیش‌بینی برای آینده نیست، بلکه هم اکنون در هر منطقه‌ای از جهان رخ می‌دهد و این توانایی بالقوه را دارد که هر انسانی را در هر سنی و در هر کشوری مورد حمله و تاثیر قرار دهد. اکنون این خطر بزرگ‌ترین تهدید برای سلامت عمومی است. بیشتر افراد قارچ موجود در نان کپک زده که سرچشمه پنی‌سيلین است و یا احتمالا مولکول‌های ساخته شده رایانه‌ای را سلاحی برای مقابله با میکروب‌ها می‌دانند. اما در واقع، خود باکتری‌‌ها بزرگ‌ترین منبع منحصر به فرد دارو‌های آنتی‌بیوتیکی هستند. دلیل این موضوع بسیار ساده است: باکتری‌ها میلیون‌ سال با یکدیگر مبارزه کرده‌اند.
پروفسور "شون برادی" مسئول گروه تحقیق دانشگاه راکفلر می‌‌گوید: "طبیعت میلیون‌ها سال با مقاومت این ژن‌ها مبارزه کرده است و این به ما بستگی دارد كه چگونه زبان باکتری‌ها را یار بگیریم."
هر نقطه و گوشه‌ای از جهان از کف اقیانوس‌ها گرفته تا دهان شما قلمروی برای باکتری‌ به شمار می‌رود. آنتی‌بیوتیک‌ها سلاح‌هایی هستند که باکتری‌ها علیه یکدیگر از آنها استفاده کرده‌اند و ژن‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی راه‌های دفاعی نوع دیگر باکتری‌هایی هستند که با گذشت زمان آن را بهبود بخشیده‌اند. 
پروفسور برادی می‌گوید: "واضح است که هر دارویی یک منشا طبیعی دارد. نکته کلیدی موضوع که ما باید بفهمیم این است که طبیعت با مبارزه دارویی ما چگونه مبارزه می‌کند."
جست‌وجو برای موفقیت
گروه راکفلر تاکنون صد نمونه خاکی را بررسی كرده‌اند، ولی برای آن که تحقیق آنها واقعا موثر باشد، می‌خواهند تعداد بیشتری نمونه را بررسی کنند تا بتوانند یک نقشه بیوسنتزی از میکروب‌های خاک تهیه كنند. آنها بدین‌منظور از ساکنان تمام پنجاه ایالت کشور خود خواسته‌اند که نمونه‌ای از خاک محل خود را برای بررسی و تحلیل به آزمایشگاه‌ دانشگاه راکفلر بفرستند. "ژرمی فارار" سرپرست يك گروه دارويي و "مارك وول‌هوپ" پروفسور دانشگاه ادینبورگ می‌گویند: "مقاومت آنتی‌بیوتیکی نیازمند تلاش جهانی برای مبارزه علیه این پدیده است."
این دو نفر در مقاله‌ای که در نشریه نیچر نوشتند، پیشنهاد می‌کنند که یک پانل بین‌المللی برای ساخت معادل آنتی‌بیوتیک‌ ایجاد شود تا از آن طریق بتوان مستندات را مدیریت، دارو‌های جدید یافت شده را آزمایش و اطمینان حاصل کرد که سیاست‌های منسجمی در سطح جهان در پیش گرفته شده است. آنها نوشته‌اند، مقاومت ضد میکروبی یک مشکل جهانی است که نیازمند راه‌حل‌های جهانی است. تاکنون واکنش بین‌المللی به این موضوع ضعیف بوده است. سازمان سلامت جهانی بالاخره پذیرفت که مقاومت ضد میکروبی فقط با قوانین بهداشت جهانی، کاهش خواهد یافت.
مشکل مقاومت آنتی‌بیوتیکی بدن بر اثر سه عامل ایجاد شده است:
 تجویز بیش از حد آنتی‌بیوتیک توسط پزشکان
 ضایعات کشاورزی
 فقدان دارو‌های جدید برای جایگزیني آنتی‌بیوتیک
مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک منجر به تقویت‌ حالت مقاومت باکتری‌ها شده است. به عبارت دیگر ما یک نیروی تکاملی برای گسترش مقاومت دارویی ایجاد کرده‌ایم. آنتی‌بیوتیک‌ها به خودی خود سبب ایجاد ژن‌های مقاومت در باکتری‌ها نمی‌شوند. این ویژگی‌ ابتدا در جمعیت میکروبی رخ می‌دهد و به اندازه انواع مختلف باکتری‌ها قدمت و عمر دارند. اما دارو‌های آنتی‌بیوتیک آن دسته از باکتری‌هایی را که به طور طبیعی مقاومت چندانی ندارند از بین می‌برد و باکتری‌های مقاوم را باقی می‌گذارند. این شرایط سبب می‌شود تعداد زیادی باکتری دارای ژن مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک باز تولید شوند.
آنتی‌بیوتیک‌ها وقتی که عفونت‌ باکتری‌یایی ایجاد می‌شود، نجات‌دهنده هستند. ولی تعداد زیادی از مردم وقتی که اصلا هیچ نوع عفونت ناشی از باکتری ندارند و دچار عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی معمولی یا آنفلوانزا می‌شوند به سراغ آنتی‌بیوتیک می‌روند.
مصرف آنتی‌بیوتیک در چنین شرایطی باکتری‌های مفید موجود در بدن انسان را از بین می‌برد و علاوه بر آن شرایط ادامه حيات باكتري‌هاي مقاوم را وخيم‌تر مي‌كند. اين وضعيت مي‌تواند منجر به ظهور شرايط مقاومت آنتی‌بیوتیکی یک بیماری بر اثر سهيم‌ شدن ژن‌ها با یکدیگر می‌شود. سهیم شدن ژن‌ها از طرق مختلفی نظیر "انتقال افقی ژن‌" انجام می‌شود.
انسان فقط قادر است ژن خود را به فرزندانش منتقل کند، ولی باکتری‌ می‌تواند ژن‌ خود را با ژن‌های سایر باکتری‌ها ترکیب كند. ژن‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ می‌توانند در میان انواع باکتری‌ها از باکتری‌های خوش‌خیم و مفید گرفته تا باکتری‌های بیماری‌زا شناور شوند.
بدتر از همه این که اکنون با شرایط ظهور میکروب‌های قوی مواجهیم که در برابر بسیاری از دارو‌ها مقاوم هستند و ژن‌های مقاومت را از منابع مختلف به دست آورده‌اند.
یک عامل اصلی دیگر در ورای مقاومت آنتی‌بیوتیکي، افزایش استفاده از دارو‌ در کشاورزی است. هر چند این کار در اروپا ممنوع شده است، ولی در ايالات متحده از آنتی‌بیوتیک‌ به عنوان یک عامل محرک رشد سریع در دامداری‌ها و تغذیه فله‌ای گاو‌ها و خوک‌ها برای جلوگیری از گسترش بیماری در آغل‌ آنها استفاده می‌شود.
بیشتر از نیمی از آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده در ایالات متحده به حیوانات اهلی خورانده می‌شود که سبب ترویج مقاومت آنتی‌بیوتیکی ژن‌ها در محیط شده است. و سرانجام این که در ربع قرن گذشته هیچ نوعی آنتی‌بیوتیک جدیدی کشف نشده است.
همه انواع مختلف آنتی‌بیوتیکی که امروزه تجویز می‌شوند از اکتشافات مورد تایید عصر طلایی کشف آنتی‌بیوتیک در فاصله بین 1940 تا 1980 است.
از آن به بعد پیشرفت در این زمینه بسیار اندک بوده است و در حالی که باکتری خود را برای مقاومت بیشتر آراسته و آماده کرده است ما سلاح جدیدی برای مبارزه با آنها تولید نکرده‌ایم.
زمان خاکی شدن
دکتر برادی می‌گوید که هرچند آینده مقاومت آنتی‌بیوتیکی ناخوشایند به نظر می‌رسد، ولی زمینه بالقوه اکتشاف دارو‌های جدید فراوان است، چون دانشمندان تاکنون فقط به بخش کوچکی از باکتری‌های موجود در زمین توجه کرده‌اند. توجه ما به این اندک مقدار در گذشته، موجب نجات جان تعداد زیادی از مردم شده است، در حالی که به مقدار زیادی از آن بی‌توجه بوده‌ایم و از این پس باید بیشتر به آن بپردازیم. آنچه تاکنون انجام داده‌ایم مانند این است که به جای توجه به کل جهان بیرونی فقط به اتاق خواب خود توجه کرده‌ایم.
نکته حائز اهمیت‌تر آن که از سه زیستگاهی که در جهان دارای بیشترین میزان باکتری هستند یعنی اقیانوس، احشا و دل و روده و خاک ـ خاک دارای متنوع‌ترین انواع باکتری‌ها است.
خاک آنتی‌بیوتیکی تولید کرده که توسط شرکت دارو‌سازی "مرک" جداسازی شده است. طرز کار این داروی جدید دخالت در روش تولید انرژی باکتری از اسید چرب است. یک نوع شيمي جديد در آنتی‌بیوتیک‌ها.
برادی می‌‌گوید: تاکنون مانع اولیه برای بررسی گسترده‌تر ژن‌ها محدودیت آزمایشگاهی آزمایش کردن گونه‌های جدیدی است که در طبیعت رشد می‌کند.
وی توضیح می‌دهد که بیشترین انواع باکتری‌ها در شرایط آزمایشگاهی رشد نمی‌کنند و از طرفی این مشکل وجود داشته است که ما فقط می‌توانیم روی نمونه‌های آزمایشگاهی کار کنیم. با پیشرفت‌های جدید به ترتیب درآوردن دی.‌ان.‌ای، زیست‌شناسان اکنون به جای اجبار برای رشد دسته‌ای از میکروب‌ها قبل از فراهم شدن امکان بررسی آنها، می‌توانند در مورد اطلاعات ژنتیکی آنها مطالعه کنند.
تاکنون پی برده‌اند که در خاک خشک ترکیبی از باکتری‌ها وجود دارد که می‌توانند انواع مولکول‌ها را تولید کنند. دانشمندان به چه چیز دیگری دست خواهند یافت؟ مطمئنا آنها اکتشافات جدیدی خواهند داشت. 
برادی می‌گوید که در هر قاشق پر از خاک که بررسی می‌کنیم، چیز‌های جدیدی می‌یابیم. بنابراین شاید چشم‌انداز مبارزه علیه بیماری‌ها آنقدر‌ها هم ناخوشایند و نگران‌کننده نباشد.
مقاومت آنتی‌بیوتیکی چگونه عمل می‌کند؟
 ژن‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک به صورت طبیعی و با درصد اندکی از جمعیت باکتری به وجود می‌آیند. ولی در زمان فقدان آنتی‌بیوتیک ژن‌ها هیچ فایده‌ای ندارند و شیوع آنها اندک است.
جمعیت (مجموعه) باکتری‌ها در معرض آنتی‌بیوتیک قرار می‌گیرند و اکثریت آنها که مقاومت طبیعی چندانی ندارند، از بین می‌روند. باکتری‌های مقاوم در حالی که داروی آنتی‌بیوتیک استمرار ندارد و استفاده نمی‌شود جان سالم به در مي‌برند و باقی می‌مانند.
باکتری‌های مقاوم باقیمانده به صورت معمول تکثیر می‌شوند و چون باکتری خیلی سریع باز تولید می‌شود دسته‌ای از باکتری‌ها به وجود می‌آیند که در مقابل آنتی‌بیوتیک مقاوم هستند.
اگر این دسته از باکتری‌ها مجددا در معرض آنتی‌بیوتیک قرار گیرند، آنتی‌بیوتیک روی آنها تاثیر کمی دارد. در این حالت یک مقاومت ژنتیکی طبیعی که زمانی بسیار نادر بود به طور گسترده اتفاق می‌افتد و استعمال دارو بی‌فایده است.

منبع : مجله دانشمند